به گزارش پایگاه خبری شهر روشن از کرمانشاه، تاریخچه پر فراز و نشیب مردم گیلانغرب و جایگاه تیپ مردمی مسلم بن عقیل (س) در گیلانغرب و مقاومت جانانه این دیار را که مرور می کنیم به رزمگاه و مناطق عملیاتی این شهرستان خواهیم رسید که جزو معدود نقاطی بوده که در ابتدای دوران دفاع مقدس مورد تعارض دشمنان بعثی قرار گرفت و می توان آن را خطه ای دانست که جنگ در آن آغاز و خاتمه یافت.
گیلانغرب با مردمی انسان دوست که  مجهز به سلاح ایمان بودند، دشمن تا دندان مسلح عراق را در پشت دیواره های شهر زمین گیر کرده و از همان آغاز، هسته اولیه تیپ مسلم بن عقیل طرح ریزی و در سایه همت سرداران شهیدی چون سردار صفر خوشروان، شهید بسیطی، شهید خدا کرمیان، شهید روضان مرادی و … راه نفوذ به شهر برای دشمن را از امری سهل الوصول به خیالی خام تبدیل کرد.

گیلانغرب، در سال های اول انقلاب و پیش از تهاجم عراق شاهد خرابکاری های تجزیه طلبان بود و سپس در تاریخ مهر ماه ۵۹ یگان های لشکر ۴ ارتش عراق وارد گیلانغرب شدند.
ستون نظامی دشمن به باغ کشاورزی و پمپ بنزین شهر رسیده بود، که عکس العمل و مقاومت مردم آنان را زمین گیر و نابود کرد ضمن آن که با تلاش هوانیروز ارتش، عقبه ستون نیروهای دشمن بعثی روی جاده گیلان غرب منهدم شد.
شهر گیلان غرب بر اثر بمباران های متعدد هواپیما و آتش توپخانه ارتش عراق تخریب شد، اما مردم این شهر دست از مقاومت برنداشتند که از جمله آن می توان به تشکیل تیب مستقل مسلم بن عقیل در این شهرستان به همت دلیرمردان غیرتمند آن اشاره کرد که حماسه هایی افتخار آمیز و پیروزمند خلق کردند.
این شهر در طول جنگ تحمیلی بارها بمباران شد و عملیات متعددی از جمله مطلع الفجر، در آن به وقوع پیوست. در مهر ماه سال ۹۰ دو شهید گمنام در آن به خاک سپرده شدند تا نمادی از حماسه های مردم این شهر باشند.
آوزین (تپه کرجی ها) یادمان عملیات مطلع الفجر
این تپه در غرب جاده گیلان غرب واقع در شهرستان سرپل ذهاب و در ۱۳ کیلومتری شمال غرب شهر گیلانغرب قرار دارد. این محل که به صورت یک سری سنگرها و کانال های حفظ و بازسازی شده، در کنار روستای آوزین در غرب گورسفید واقع شده است.
یادمان شهدای مطلع الفجر
پرچم ها و کانال های متعدد آن یادآور دوران دفاع مقدس است، در نزدیکی این یادمان مزار یکی از شهدای گیلان غرب به نام شهید صفر خوش روان نیز قرار دارد.

عملیات مطلع الفجر در آذر ماه سال ۶۰ با رمز یا مهدی (عج) ادرکنی با هدف جلوگیری از تحرکات دشمن و فراهم کردن امکان آزادسازی قصرشیرین و نفت شهر در محور گیلانغرب به سرپل ذهاب انجام شد که در پی این عملیات حدود ۲۰۰۰ نفر از قوای دشمن به هلاکت رسیدند.
تنگه حاجیان
از دیگر مناطق و رزمگاه های دیدنی این شهرستان برای بازدید کاروان های راهیان نور و میهمان های نوروزی، می توان به پادگان حضرت رسول (ص)، جبهه آوزین، جبهه تنکاب، تنگه حاجیان و یادمان شهدای گمنام نام برد که هر سال مقصد کاروانهای راهیان نوراز اقصی نقاط کشور است.

افتتاح یادمان شهدای مطلع الفجر گیلانغرب
حسینیه و یادمان شهدای عملیات مطلع‌الفجر شهرستان گیلانغرب با حضور رئییس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس کشور در سال های قبل افتتاح شده و هدف از ساخت این یادمان تلاش در راستای انتقال فرهنگ دفاع مقدس به نسل حاضر و آیندگان است.
گیلانغرب به عنوان دومین شهر مقاوم کشور یاد می شود و مردم مقاوم این شهرستان در جریان جنگ تحمیلی دو بار مورد هجوم وسیع دشمن قرار گرفتند و از کیان ایران اسلامی حراست کردند، لذا شایسته تکریم هستند.
فرنگیس حیدرپور از شیرزنان گیلانغربی است که در سال های دفاع مقدس یکی از صدامیان متجاوز به کشور را به هلاکت رسانده و یکی را به اسارت درآورد بود که حضور این بانوی شجاع سبب افتخار و عزت کشور و استان کرمانشاه محسوب می شود.
کار ساخت بنای یادمان مطلع الفجر در شهرستان گیلانغرب از توابع استان کرمانشاه از سال ۹۴و از محل اعتبارات سفر مقام معظم رهبری به استان کرمانشاه آغاز شده است.
نام عملیات
مطلع‌الفجر
رمز عملیات
یا مهدی(عج) ادرکنی
منطقه عملیات
گیلان غرب ـ شیاکوه
زمان عملیات
۱۳۶۰/۰۹/۲۰ تا ۱۳۶۰/۱۰/۶
هدف
آزادسازی ارتفاعات غرب گیلان غرب
نوع عملیات
متوسط
فرماندهی عملیات
مشترک (سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی)
سازمان عملیات
مشترک
استعداد نیروهای درگیر خودی
سپاه پاسداران با ۱۱ گردان پیاده؛ ارتش با تیپ ۵۸ ذوالفقار به استعداد چهار گردان، همچنین گردان‌های ۲۱۱ و ۲۶۵ زرهی و یک گردان از گردان ۲۹۰ زرهی؛ ژاندارمری با یک گردان
استعداد نیروهای درگیر دشمن
تیپ‌های ۲، ۵ و ۳۹ پیاده کوهستانی؛ یگ گردان از تیپ ۲۲ پیاده کوهستانی؛ گردان تانک لشکر ۴ پیاده کوهستانی؛ یک گردان نیروی مخصوص. تیپ‌های ۴۲۵ و ۵۰۳ پیاده؛ یک گردان از تیپ ۴ پیاده کوهستانی؛ یک گردان از تیپ ۴۱۲ پیاده؛ پنج گروهان کماندویی
نتایج عملیات
انهدام نیرو و تجهیزات دشمن
تلفات دشمن
۲۰۰۰ کشته و زخمی و ۱۴۰ اسیر
شرح مختصر نبرد :
عملیات مطلع الفجر
مقدمه
در پی عملیات پیروزمند ثامن‌الائمه (ع) و در نتیجه پیگیری استراتژی آزادسازی مناطق اشغالی، مقرر شد علاوه بر عملیات‌های بزرگ (سلسله عملیات موسوم به کربلا) چند عملیات محدود در جبهه‌های میانی و شمالی انجام شود تا علاوه بر مشغول داشتن نیروهای دشمن در آن مناطق، از آزادسازی و گسیل آن‌ها به‌سوی جبهه جنوب جلوگیری شود. عملیات مطلع الفجر یکی از مهم‌ترین این عملیات‌ها بود.
اهداف عملیات
– فراهم‌سازی مقدمات آزادسازی قصر شیرین و نفت شهر؛
– نزدیکی به شهر اشغال شده قصر شیرین؛
– انهدام قوای دشمن؛
– جلوگیری از آرامش نیروهای دشمن در جبهه میانی.
موقعیت منطقه
منطقه عملیاتی دارای دو محور عمده بود: سرپل ذهاب و گیلان غرب. محور سرپل ذهاب علاوه بر ارتفاعات متعدد از جمله “برآفتاب”، دارای تنگه‌های استراتژیک حاجیان، کورک و قاسم‌آباد است که از طریق آن‌ها جاده گیلان غرب – قصر شیرین و سایر خطوط مواصلاتی عقبه دشمن در دید و تیر قرار می‌گرفتند.
به گزارش شهر روشن، در محور گیلان غرب که از وسعت بیشتری نسبت به محور سرپل ذهاب برخوردار است، ارتفاعاتی همچون شیاکوه، سرتتان، چرمیان، دیزه کش، بزنیلی و نیز چند قله دیگر وجود دارند.
استعداد دشمن
الف. قبل از شروع عملیات:
– تیپ‌های ۲، ۵ و ۳۹ پیاده کوهستانی؛
– یگ گردان از تیپ ۲۲ پیاده کوهستانی؛
– گردان تانک لشکر ۴ پیاده کوهستانی؛
– یک گردان نیروی مخصوص.
ب. بعد از شروع عملیات:
– تیپ‌های ۴۲۵ و ۵۰۳ پیاده؛
– یک گردان از تیپ ۴ پیاده کوهستانی؛
– یک گردان از تیپ ۴۱۲ پیاده؛
– پنج گروهان کماندویی.
سازمان رزم خودی
– سپاه پاسداران با ۱۱ گردان پیاده؛
– ارتش با تیپ ۵۸ ذوالفقار به استعداد چهار گردان، همچنین گردان‌های ۲۱۱ و ۲۶۵ زرهی و یک گردان از گردان ۲۹۰ زرهی؛
– ژاندارمری با یک گردان.
طرح عملیات
براساس این گزارش، در عملیات فوق (مطلع الفجر) سه معبر اصلی در نظر گرفته شده بود. یک معبر از ارتفاعات سنبله در جنوب پادگان ابوذر شروع می‌شد و به ارتفاعات برآفتاب و در نهایت پس از قطع جاده گیلان غرب به قصر شیرین، در منطقه سرتتان و تنگه قاسم آباد با محور گیلان غرب الحاق می‌کرد.
گروه ضربت تیپ ۵۸ ذوالفقار می‌بایست تانک‌های دشمن در قاسم‌آباد را منهدم و ضمن هموار کردن راه عبور تانک‌های خودی، جاده گیلان غرب به قصر شیرین را مسدود می‌کرد.
دو معبر دیگر در منطقه عمومی غرب گیلان غرب انتخاب شده بود. یک معبر با استفاده از جاده آسفالت گیلان غرب – قصر شیرین و روستای آوزین به سمت غرب تک می‌کرد و با نیروهای معبر شمالی (معبر اوّل) الحاق می‌کرد. معبر سوم نیز از ارتفاعات چغالوند و داربلوط شروع و در نهایت به چرمیان و شیاکوه ختم می‌شد.

گفتنی است هریک از معابر اصلی دارای چند معبر فرعی بود و اهداف مستقلی را تأمین می‌کرد. کنترل و هدایت عملیات نیز بر عهده چهار پاسگاه فرماندهی با نام‌های امام خمینی(ره)، شهید رجایی، شهید باهنر و شهید بهشتی بود. هدایت و کنترل کامل عملیات را مرکز فرماندهی امام خمینی(ره) انجام می‌داد.
شرح عملیات
وضعیت خاص منطقه و بعد مسافت در محورهای مختلف و لزوم راه پیمایی در بعضی از معابر ایجاب می‌کرد که زمان آغاز درگیری با دشمن، ساعت ۳ بامداد روز ۲۰/۹/۱۳۶۰ تعیین شود، ولی بروز مشکلاتی همچون هوشیاری دشمن در برخی محورها و منحرف شدن نیروها از مسیر اصلی – به دلیل پیچیدگی زمین – موجب شد تا عملیات زودتر از ساعت مقرر با رمز یا مهدی (عج) ادرکنی انجام شود.
با شروع عملیات، واکنش دشمن بسیار سریع بود و با تسلط کافی که بر زمین منطقه داشت، موفق شد از پیشروی نیروهای خودی جلوگیری کند. در محور سرپل ذهاب، قوای جمهوری اسلامی با وجود عدم توفیق در فتح تنگه کورک، نقاطی از ارتفاعات “برآفتاب” را به تصرف خود درآورده و جاده گیلان غرب – قصر شیرین را مسدود کردند.
درگیری در محور گیلان غرب نیز به روشنایی روز انجامید و نیروهای عمل کننده در این محور موفق شدند با تحمل تعدادی شهید و مجروح ارتفاع شیاکوه را به تصرف خود درآورند.
تلاش رزمندگان خودی در طول روز اول عملیات نیز در همین حد باقی ماند و نیروهای عراقی توانستند با بررسی اوضاع و شناسایی مواضع نیروهای مهاجم، در شب دوم عملیات در محور شیاکوه پاتک کنند. این پاتک با مقاومت و هوشیاری نیروهای طرف مقابل خنثی شده و نیروهای عراق بدون کسب نتیجه، عقب رانده شدند. در پی آن، آتش دشمن بر تمامی محورها شدت یافت و در نتیجه ابتدا نیروهای خودی (با فرماندهی ارتش) مستقر در محور دیزه‌کش و سپس تعداد دیگری از نیروها عقب‌نشینی کردند.
عقب‌نشینی‌های مزبور که بدون اطلاع و هماهنگی با فرماندهی عملیات انجام شده بود، موقعیت محور “سرتتان” را از جناحین به خطر انداخت و در نتیجه نیروهای مستقر در این محور نیز با وجود مقاومت زیاد، مجبور شدند عقب‌نشینی کنند.
در مجموع، در حالی که پس از گذشت سه روز از شروع عملیات فقط ارتفاعات “شیاکوه” و “برآفتاب” در اختیار نیروهای خودی قرار داشتند، پاتک‌های سنگین و متوالی دشمن از یک سو و عدم امکان پشتیبانی از نیرو – به علت فاصله زیاد خط مقدم با عقبه – از سوی دیگر، موجب شدند پس از ۱۷ روز مقاومت نیروهای مستقری که حضور داشتند و مظلومانه به شهادت رسیدند، ارتفاعات مذکور بار دیگر به تصرف دشمن درآید.
آنچه از خاطرات خانواده شهدا می توان استناد کرد، نیروهای باقی مانده و مستقر در این عملیات که بیش از ۳۰ نفر بودند تا آخرین لحظه به مبارزه می پردازند، اما به دلیل عدم پشتیبانی به موقع از سوی یکی از فرماندهان و ارسال مهمات به منطقه ارتفاعات شیاکوه به شهادت می رسند و ۹ ماه منطقه و پیکر شهدا در تصرف بود.

نتایج عملیات
اگرچه قوای جمهوری اسلامی نتوانستند اهداف به دست آمده در این عملیات را تثبیت کرده و نگه‌دارند، لیکن آن‌ها موفق شدند در جریان ۱۷ روز درگیری ضمن وارد آوردن تلفات زیاد بر دشمن – ۲۰۰۰ کشته و زخمی و ۱۴۰ اسیر – تجارب گرانسنگی را برای انجام عملیات‌های بعدی به دست آورند، از جمله این تجارب:
۱٫ در ادغام نیروهای سپاه و ارتش علاوه بر مسئله فرماندهی آنچه در هدایت نیروها تعیین کننده است، سیستم مخابراتی است. از آنجا که سیستم مخابراتی عملیات کاملاً تحت اختیار تیپ ذوالفقار ارتش قرار داشت، هدایت نیروها در طول عملیات با مشکلاتی مواجه شده بود.
۲٫ در مناطق صعب‌العبور و کوهستانی، تدارک و پشتیبانی نیروهای عمل‌کننده امری بسیار حیاتی است.
۳٫ روحیه شهادت‌طلبی اگرچه بسیاری از موانع و کمبودها را مرتفع می‌سازد، لیکن باید همراه با آمادگی‌های جسمی و روحی فرد رزمنده باشد؛ خصوصاً در مناطق کوهستانی که آموزش‌ها و آمادگی‌های خاص خود را می‌طلبد.
۴٫ برخلاف دشمن، آتش قوای نظامی جمهوری اسلامی در مواضع دشمن روی ارتفاعات اندک و بی‌تأثیر بود. این موضوع علاوه بر کمبود مهمات به ضعف دیده‌بان‌های ارتش باز می‌گشت. فرماندهان سپاه در این عملیات دریافتند که باید حتی الامکان یک گروهان “دیده‌بانی آتش” تشکیل داده و ضمن آموزش آن‌ها، حداکثر بهره‌برداری را از حداقل آتش موجود در مناطق ببرند.
عملیات مطلع الفجر
چند ماه پس از عملیات “رجایی  باهنر”، استراتژی جدیدی برای ادامه جنگ اتخاذ شد و در چهارچوب آن طرح های  “راه کربلا” برای آزادسازی مناطق اشغالی پی ریزی شد. بر پایه این استراتژی طرح عملیاتی کربلای‌۷ برای منطقه غرب طرح‌ریزی گردید که در زمان اجرا مطلع الفجر نامیده شد. هدف این عملیات آزاد‌سازی ارتفاعات مهم منطقه گیلان‌غرب و سرپل‌ذهاب بود. در طرح مانور این عملیات دو محور اصلی که هر یک دارای محورهای فرعی نیز بودند، مشخص شده بود. هدف محور شمالی عبور از تنگه‌های کورک، قاسم‌آباد و حاجیان و قطع جاده گیلان‌غرب‌ قصرشیرین بود. همچنین در محور جنوبی نیروهای مستقر در چغالوند و داربلوط مأموریت داشتند به ارتفاعات چرمیان و شیاکوه تک کنند و با نیروهای محور شمالی الحاق کنند.

عملیات مطلع الفجر در روز بیستم آذر ماه سال ۱۳۶۰ آغاز شد و ابتدا ارتفاعات شیا‌کوه و چرمیان در محور جنوبی به تصرف نیروهای خودی  در‌آمد، امّا در محورهای شمالی با وجود موفقیت اولیه، تلا‌ش رزمندگان ناکام ماند، لذا به دلیل نبود جاده تدارکاتی و عدم‌الحاق با محورهای شمالی موقعیت تصرف شده در محور جنوبی نیز تثبیت نشد.
این در حالی بود که دشمن نیز برای بازپس‌گیری منطقه پی‌درپی پاتک می‌کرد. در نتیجه پس از هفده روز مقاومت، در روز هجدهم، نیروهای محور جنوبی نیز به موقعیت قبلی خود بازگشتند.
یاد و خاطر همه رزمندگان و شهدای هشت سال دفاع مقدس به ویژه ۷۰ شهید سرافراز عملیات غرورآفرین مطلع الفجر گرامی باد.
انتهای پیام/ت